Vahşi, gururlu ve güzel
Yüzme bilmeyen Dağ Lazlarından denizin çocuklarına kadar herkesin akraba olduğu farklı bir Laz beldesi: Arhavi.
Dağlı Lazlar olarak nitelenen Orta Yayla halkı, hayvancılıkla uğraşıyor. Orta Yaylalı Gedik ailesi sarp yamaçları tırmanıp ziyaretlerine gelen konukları onuruna tereddüt bile etmeden keçilerinden birini kesiyor.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde ağustos ayı sonundan ekim sonuna kadar atmacacılık heyecanı yaşanıyor. Atmacacılık Rize’den Hopa'ya kadar bir sonbahar tutkusu olarak görülüyor. Her yıl yaklaşık 10 bin atmaca, avcıların uzun uğraşları sonucu yakalanıyor ve 3 ay kadar sahibine dostluk ediyor.
Kamilet ve Orçi derelerinin birleşme noktasında Çifteköprüler adı verilen tarihi iki taş köprü var. Köprülerin en az 250 yıllık olduğu tahmin ediliyor.
Artvin'in ilçelerinden Arhavi, diğer Laz kasabalarına göre ‘‘en Laz’’ olanı. 1997 nüfus sayımına göre 17 bin 891 kişilik nüfusunun neredeyse tamamının akrabalık bağı var. Arhavi'nin yukarı köylerinde yaşayan 4 bin 640 kişiye şehirliler ‘‘Dağ Lazları’’ diyor. İlçede yaşayanlar yaz aylarını köylerde geçiriyor. Yaylalardaki nüfus yazın 7 bini geçiyor.
Yukarı Şahinler köyündeki kadınlar, evlerin önünde kurumaya serilen fındıkları imece usulü ayıklıyor.
Karadeniz'de nesilleri tükenen balık türlerinin sayısı giderek artarken, mezgit yok olmaya karşı direniyor. Arhavi açıklarında balıkçılar, serpme yöntemiyle mezgit avlıyor. Mezgit 7080 metre derinlikte yaşıyor.
Arhavi'nin köylerinde elma başta olmak üzere çeşitli meyveler yetişiyor. Özellikle armut sevilen meyvelerin başında geliyor. Köylüler, ipe dizilmiş fındıkları, üzüm, armut veya elmadan yapılan pekmez kıvamındaki sıcak şuruba batırarak ‘‘sucuk’’ adını verdikleri yemişi yapıyor.
Yöreye özgü ve meyve toplamak için kullanılan sepete gudeli deniliyor. Dar, uzun ve dibi sivri sepet, üzerindeki bir kancanın yardımıyla meyve ağaçlarının dallarına asılıyor. Sepet dolunca, dalların arasından sivri şekli sayesinde, takılmadan yere indiriliyor. Sepeti ören ustaların sayısı ise giderek azalıyor. Arhavi'de yaşayan 72 yaşındaki sepet ustası Fikri Ataselim, gudeli yapımında kullanılan uzun fındık dallarını şeritler halinde ayırıyor.
Yaylalarda hayat gün doğarken başlıyor. Alacagöl Yaylası'ndaki çobanlar etlerinin lezzetli olması için keçilere tuz yediriyor ve su içiriyor.
3 bin 264 metre yükseklikteki Kızıltepe, içerdiği madenler nedeniyle kızıl, sarı ve kırmızının değişik tonlarında. Çoğunlukla bakır içeren Kızıltepe, güneş batarken Alacagöl'e aksini düşürüyor.
Kamilet Boğazı, sarplığı ve vahşiliği ile Arhavi'nin en ünlü vadisi. Etkileyici güzellikteki vadi genellikle sis bulutlarıyla örtülü. Vadinin yamaçları kızılağaç, kestane ve meşeyle kaplı, yükseklerde ise çam ağaçları var.
Karadeniz'de çok sık kullanılan teleferik hattına Arhavi'nin köylerinde ‘‘havai hat’’ deniliyor. Genelde yük taşımak için kullanılan bu teleferiklere Yıldızlı köyünde insanlar da biniyor. 1 kilometre uzunluğundaki teleferik elektrikli motorla çalışıyor. Yıldızlı köyünün muhtarı Mustafa Aydınlıoğlu, kendisine ait teleferiği Orçi Vadisi'nin karşı yakasındaki çiftlik evine gidip gelmek için kullanıyor.
Arhavililerin büyük çoğunluğu, yöre mimarisinin en güzel örneklerini sergileyen ‘‘göz dolma’’ evlerini yıkıp yerine yeni beton binalar yaptırıyor. Hatta iç dekorasyon için kullanılan malzemelerin İtalya’dan getirtildiği söyleniyor. Özkazanç ise eski evini, orijinal mimarisini koruyarak restore ettirmiş. Eski Arhavi mimarisinin en yeni örneği sayılan evin arkasındaki bahçede de çay yetiştiriliyor.
Saka ve şorya avcılığı atmacacılık kadar yaygın Arhavi'de. Nazım Öztabak, ilçe merkezindeki evinin teras katını tuzak ve kapanlarla donatmış. Evinden çıkmadan avlanan Öztabak, kendir dalına yakalanan bir şorya kuşunu tuzaktan kurtarmaya çalışıyor.
Yaz gölleri
Murgul sınırındaki Sarıgöl'ün üzerini kaplayan buzlar hiç erimiyor. 3 bin 20 metre yükseklikteki gölün Kızıltepe'den görünümü. Kızıltepe, ArhaviMurgul sınırını çiziyor.
Kaçkarlar’ın ve Arhavi'nin en büyük ve güzel buzul göllerinden biri 2 bin 664 metre yükseklikteki Karagöl.
Alacagöl 2 bin 730 metrede.
Noğadit Gölü 2 bin 900 metrede Kaçkarlar’ı süsleyen buzul göllerinden.
Foto: Cüneyt OĞUZTÜZÜN
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder