Geç Bizans mimari yapı örneklerinden biri. Kapalı kollu haç planlı, yapıda Adem ile Havva kabartmalı frizler, güney cephesindeki kemerin kilit taşı üzerinde Trabzon’da 257 yıl hüküm süren Komnenosların sembolü olan tekbaşlı kartal motifi, kubbede İsa tasviri, melekler, 12 havariler, İsa’nın doğumu, vaftizi, çarmıha gerilişi, kıyamet günü gibi sahneler yer alıyor. Yapı, İstanbul’un Latinler tarafından işgaliyle Trabzon’a kaçan ve 1204 yılında burada bir devlet kuran Komnenos ailesinden Kral I.Manuel (1238-1263) tarafından 1250-1260 yılları arasında yaptırılmış. “Kutsal Bilgelik” anlamına gelen Ayasofya adını taşıyan bu manastır kilisesi, Fatih Sultan Mehmet’in 1460’ta Trabzon’u almasıyla camiye çevrilmiş.
Yapı ayrıca Selçuklu İslam sanatının taş işçiliğinin en güzel örnekleriyle de bezeli. Kuzey ve batıdaki revak cephelerinde görülen geometrik geçmeli bezemeleri içeren madalyonlarla, batı cephesinde görülen mukarnaslı nişler Selçuklu taş işlemelerindeki özellikleri taşıyor.
Trabzon Ayasofya Müzesi, Birinci Dünya Savaşı sonrasında Trabzon’u Rusların işgal etmesiyle askeri karargâh, hastane, depo ve savaştan sonra yine cami olarak kullanılmış. 1958-1962 yılları arasında Edinbourg Üniversitesi ve işbirliği ile Vakıflar genel müdürlüğü işbirliğinde restore edilmiş, 1964 yılında müzeye çevrilmiş ve 29 Haziran 2013 tarihinde tekrar ibadete açılmış ve şuan camii olarak hizmet vermektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder